Home » Dossiers » Grondwater DSM

Afbouw grondwater is weer opgestart

Gisteren 3 november 2022, was er weer een bijeenkomst met de gemeente en de diverse buurtverenigingen. Vanuit de Indische Buurt waren Jaap van Mierlo en ondergetekende aanwezig. De gemeente presenteerde de resultaten van de diverse monitoringsprogramma’s aangaande de grondwaterstanden en de stabiliteit van de bodem en gebouwen.

Begin 2022 zijn alle pompen van DSM uitgezet, en vervangen door pompen van de gemeente, op een iets andere locatie. Dit zou ook weer veranderingen in de grondwaterstanden met zich mee kunnen brengen daarom is hier extra naar gekeken. De veranderingen bleken niet significant te zijn waardoor geen aanpassing van de planning nodig was.

Grondwaterstand in de bovenste laag (freatisch grondwaterstand)

In de ondergrond zijn diverse grondlagen aanwezig die hun eigen grondwaterstand kennen. Zo wordt onderscheid gemaakt tussen het grondwater in de bovenste laag en de lagen daaronder. De bovenste laag wordt het freatische grondwater genoemd. Als dit stijgt dan worden de kruipruimte vochtig of nat wat nadelig is voor de houten vloeren, maar ook voor het leefklimaat in huis, denk bijvoorbeeld aan schimmelvorming.

Het blijkt dat deze grondwaterstand niet beïnvloed wordt door het al dan niet oppompen van water. Deze grondwaterstand schommelt met de seizoen en vooral met de neerslag. De reden dat er geen beïnvloeding is, komt door een dikke leem en kleilaag die de diepere ondergrond scheidt van de bovenste laag. Als er problemen ontstaan met de grondwaterstand dan is dit vooral te wijten aan klimaatverandering: langere droge perioden die afgewisseld worden met langere zeer natte perioden. De gemeente benadrukte dat deze problematiek geen onderdeel is van het lopende project.

Waterstand in de diepere ondergrond

Gemakshalve wordt hier gesproken over “waterstand” maar eigenlijk wordt hier de stijghoogte van het grondwater bedoeld. De stijghoogte heeft vooral te maken met de waterdruk. En die blijkt te stijgen. Dat was ook al verwacht want het grondwater zal langzaam terugveren naar een nieuw evenwicht (feitelijk: het oude evenwicht van voordat DSM met oppompen startte). Doordat de waterdruk in de ondergrond toeneemt, is de verwachting dat de bodem omhoog wordt gedrukt. Dit noemt men “zwel”.

Stabiliteit van de bodem.

Hiervoor is een meetprogramma opgezet waarmee vanuit satellieten op millimeter niveau hoogteveranderingen kunnen worden gemeten. Hieruit bleek in 2020 dat er sprake was van een te grote stijging van de bodem en gebowuen als gevolg van zwel. Daarom is toen besloten om de vermindering van de pompdebiet te pauzeren. Nu blijkt de bodem weer gestabiliseerd te zijn, en kan het afbouwen hervat worden.

Nederland, vooral het westen van Nederland, zakt sowieso, nog afgezien van de inklinking van veenlagen. Dat is nog een reactie van de bodem op de laatste ijstijd. Door de zwel die in de omgeving van Delft optreedt, wordt dit zakken deels gecompenseerd, zo zei de gemeente.

Alfred Pellemans

Gemeente stelt afbouwstap uit

Het College van B&W van Delft heeft op basis van het advies van hun adviseurs besloten om de volgende stap in verminderen van de grondwateronttrekking uit te stellen.

Het plan was om ieder jaar 120 m3 minder grondwater op te pompen. Gelijktijdig loopt een monitoringsprogramma om de effecten van die stappen te meten. Nu blijkt dat de effecten dusdanig groot zijn dat het College zich voor het eerst zorgen maakt.

Het probleem is het opzwellen van de bodem. Doordat er weer steeds meer grondwater in  de diepere ondergrond komt, zet de bodem uit. Hierdoor komen het maaiveld en alle gebouwen omhoog. De snelheid waarmee dat gebeurt, heeft nu de kritieke drempel van 1 mm/jaar bereikt. Een te snelle stijging kan er voor zorgen dat gebouwen en huizen gaan scheuren.

Wordt vervolgd…

 

De rol van de gemeente in de constructie van de kruipruimte

In het kader van de effecten van het stoppen met oppompen van grondwater door DSM, heeft Jaap van Mierlo, bewoner van de Indische buurt, een rappoort opgesteld over de verantwoordelijkheid van de gemeente in deze. Dit rapport wordt opgestuurd naar de gemeente, om hen zo te bewegen hun standpunt te herzien. Het rapport is beschreven voor één woning, maar omdat de meeste woningen op dezelfde wettelijke gronden zijn gebouwd, geldt dit rapport vrij algemeen. Wij willen het jullie niet onthouden.

Jaap van Mierlo is een betrokken bewoner van de Soendastraat, en heeft een en ander in nauwe samenwerking met de Vereniging Onze Indische buurt opgesteld.

Conclusie uit het rapport :

Uit het onderzoek naar de procedures rond de bouw van de woning Soendastraat 3 kunnen de volgende conclusies worden getrokken, die ook geldig zijn voor de vooroorlogse woningen in Onze Indische Buurt.
In het kader van het verminderen van het oppompen van het DSM water stelt de gemeente Delft, dat de gemeente geen relatie heeft met de constructie van de kruipruimte. Daarmee ontkent de gemeente de historische en de praktische gang van zaken. Die stelling is dus onjuist.
De gemeente heeft zogenaamd niet alleen geen relatie met de constructie, maar heeft volgens haar daardoor ook geen verantwoordelijkheid voor de constructie en is bijgevolg ook niet aansprakelijk voor schade aan de constructie. De gemeente trekt hieruit de conclusie dat de huiseigenaar zelf verantwoordelijk is voor de constructie, en zelf maar moet zien hoe hij eventuele schade behandelt. Die conclusie is dus ook onjuist.
Onze argumenten liggen in openbare documenten, die bekend moeten zijn bij de beoefenaren van het vak. Dat maakt de stelling van de gemeente slecht begrijpelijk. De betrokken ambtenaren zouden dit toch ook zelf moeten weten. En anders even vragen aan de collega’s van de dienst Bouw- en Woningtoezicht.
De gemeente heeft erkend, dat het nat worden van een droge kruipruimte gezien wordt als schade. Het resultaat van dit onderzoek is, dat de gemeente met die schade wel een relatie heeft, en dus verantwoordelijkheid, en dus aansprakelijkheid. Wanneer de grondwaterstand zou stijgen tot een gevaarlijk niveau voor het nat worden van kruipruimten staat de gemeente voor de keus om ofwel een behoorlijke financiële regeling in te zetten om de schade te verhelpen ofwel het afbouwen van de wateronttrekking te verminderen of te stoppen.

Grondwater DSM

Wat is er gebeurd? Al ruim 100 jaar heeft de Gistfabriek van Van Marken en haar rechtsopvolgers grondwater opgepompt voor de koeling van bedrijfsprocessen. De laatste jaren is het volume groot geweest, 1200 m3 per uur. Door veranderingen van de processen is dat volume niet meer nodig. Het is echter niet mogelijk plotseling te stoppen met het oppompen, omdat dan voor schade aan de funderingen van bouwwerken wordt gevreesd. Door juridische stappen is de verantwoordelijkheid voor het oppompen bij de gemeente Delft komen te liggen, en de gemeente is recent begonnen met het zeer geleidelijk verminderen van het opgepompte volume. Het motief voor deze actie is het besparen van de huidige kosten van het oppompen die ongeveer € 2,5 mln per jaar bedragen.

De gemeente is hierbij per vonnis verplicht om schade te voorkómen. Schade zou kunnen optreden in Delft en in een wijd gebied rondom Delft. Af en toe hebt u in bijvoorbeeld “Delft op Zondag” over deze procedure kunnen lezen.

De schade die kan optreden bestaat enerzijds uit verplaatsingen van de fundering en dus scheefstand en scheurvorming van de bebouwing. De gemeente heeft een meetprogramma opgezet van grondwaterstanden en van de plaats van vaste punten van bouwwerken. Deze monitoring loopt. De criteria voor beslissingen aan de hand van deze gegevens zijn echter ons nog niet duidelijk.

De schade die kan optreden, bestaat anderzijds uit het nat worden van een kruipruimte onder een houten vloer. Deze laatste vorm van schade is nog niet zo in het gemeentelijk bewustzijn aanwezig. De gemeente stelt zich op het standpunt, dat volgens de Waterwet iedere eigenaar verantwoordelijk is voor de stand van het grondwater onder zijn perceel.
Een bewoner van onze buurt heeft die schade echter wel als onderwerp van actie genomen en probeert nu deze vorm van schade op de gemeentelijke agenda te krijgen. De gemeente heeft een platform van contact met de bevolking opgezet dat “Het Wateroverleg” heet. Onze buurtvereniging heeft Jaap van Mierlo afgevaardigd om deel te nemen aan dit overleg. In oktober heeft hij voor het eerst hieraan deelgenomen.

Onderzoeken (potentiële) vochtproblemen

Al ruim voordat Jaap van Mierlo aan het overleg deel ging nemen, heeft hij onderzoek gedaan. Eerst is hij in het gemeentelijk archief nagegaan hoe de funderingsconstructie van onze huizen is uitgevoerd. Toen bleek, dat alle 97 vooroorlogse huizen van Indische Buurt identiek zijn gebouwd. Ook bleek, dat onze huizen goed zijn gebouwd, dat wil zeggen dat de toen bekende maatregelen zijn genomen om de kruipruimte onder de houten vloer droog te houden. Hij heeft daarnaast onderzocht wat de gevolgen zijn van het nat worden van een droge kruipruimte onder een houten vloer. Deze gevolgen zijn ernstig, zowel voor de gezondheid van de bewoner als voor de staat van de houtconstructie. Het resultaat van deze onderzoeken staan in het document “Onderzoek fundering en vochtwering Indische Buurt Zuid”.

Grondwateronttrekking

Dit artikel is overgenomen van de website van de gemeente Delft

De gemeente Delft begint in het voorjaar van 2017 met het afbouwen van de onttrekking van grondwater op het DSM-terrein in Delft-Noord.

DSM heeft de grote hoeveelheden grondwater niet meer nodig. Het oppompen en afvoeren kost de gemeente Delft veel geld: jaarlijks bijna 3 miljoen euro.
Gevolgen

Het verminderen van de grondwateronttrekking heeft gevolgen voor het grondwater in Delft. In de hele stad kan de grondwaterstand gaan stijgen. Dat kan schade veroorzaken aan gebouwen en in laag gelegen wijken kan het leiden tot wateroverlast. De afbouw van de onttrekking van het grondwater moet daarom heel zorgvuldig gebeuren.

Onderzoek Deltares

Onderzoek door Deltares (pdf, 6MB) wijst uit dat de grondwateronttrekking gefaseerd afgebouwd moet worden om problemen met grondwater in de stad te voorkomen. De gemeente trekt daar tenminste tien jaar voor uit. Bovendien gaat Delft het afbouwen van de grondwateronttrekking nauwgezet monitoren met honderden peilbuizen en met behulp van moderne satellieten.

Onttrekkingskegel

Onttrekkingskegel

 

Onttrekkingskegel

De onttrekkingskegel van de grondwateronttrekking Delft Noord. De huidige onttrekking bedraagt 1200 kubieke meter grondwater per uur. De onttrekking heeft effect op de grondwaterstand tot circa 5 kilometer afstand tot de onttrekking. Horizontaal de afstand tot de onttrekking in meters. Verticaal de diepte in meters (m) tot het maaiveld (mv).

Wat zijn de gevolgen voor de stad?

Dit artikel is overgenomen van de website van de gemeente Delft.

omgevingsinvloed

Figuur met de omgevingsinvloed van de stopzetting van de reductie.

Door de grondwaterwinning is in de wijde omgeving van de winputten de waterdruk in het diepe zandpakket – een dikke zandlaag onder een 20 meter dik pakket van klei- en veenlagen – al tientallen jaren kunstmatig laag. In feite is er sprake van onderdruk, waardoor Delft relatief weinig overlast heeft van grondwater. Nu Delft de onttrekking van grondwater gaat afbouwen, gaat de waterdruk in het diepe zandpakket na honderd jaar weer toenemen. Grondwater kan minder makkelijk wegzakken waardoor de grondwaterstand stijgt. Dat heeft gevolgen voor de waterhuishouding in de ondergrond.
Schade aan gebouwen

Door de stijging van het grondwater worden de klei- en veenlagen in de diepere ondergrond natter. De samengedrukte lagen in de ondergrond ontspannen en gaan opzwellen en uitzetten. Het maaiveld kan daardoor enkele centimeters omhoog komen. Zolang dat geleidelijk en gelijkmatig gebeurt, kan bebouwing daar meestal goed tegen en leidt het niet tot problemen. Maar omdat de ondergrond een grillige opbouw heeft van diverse lagen met variërende diktes, bestaat er een kans dat de stijging van het maaiveld ongelijkmatig zal plaatsvinden. Dat kan leiden tot scheuren in gebouwen en schade aan ondergrondse leidingen. Om die reden bouwt de gemeente Delft de grondwateronttrekking heel geleidelijk af. Tijdens de afbouwperiode wordt de beweging van het maaiveld en de gebouwen heel nauwgezet gevolgd met satellietmetingen.
Grondwateroverlast

Omdat de grondwaterspiegel gaat stijgen naar het oorspronkelijke polderniveau, zal Delft in de toekomst vaker te maken gaan krijgen met grondwateroverlast zoals vocht in woningen en water op straat. Veel Hollandse steden in de regio kampen sinds jaar en dag met dergelijke overlast. Het speelt vooral in de laaggelegen wijken en met name in het najaar en de winter wanneer er weinig verdamping is. In de wijken die gevoelig zijn voor grondwateroverlast, is de gemeente al begonnen om tijdens groot onderhoud aan de riolering ook drainage in de straat aan te leggen.
Wateroverlast kelders

Moderne waterdichte kelders zijn goed bestand tegen een stijging van de grondwaterstand. Kelders die in het grondwater liggen en niet helemaal waterdicht zijn, krijgen door het stijgende grondwater en de toenemende kwel waarschijnlijk meer wateroverlast. Eigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor een waterdichte kelder en moeten zelf maatregelen nemen. De gemeente Delft adviseert om daar niet te lang mee te wachten.
Instabiliteit boezemkades

Door het stijgen van het grondwater kunnen boezemkades instabiel worden. Delfland werkt aan het versterken van de boezemkades in de wijde omgeving.

Grondwater

We hebben het er op de site al eerder over gehad. De DSM heeft voor haar productieproces zo’n 100 jaar lang grote hoeveelheden grondwater opgepompt. Doordat men hier mee wil gaan stoppen, kan het zijn dat de grondwaterstand hoger komt, wat ondergelopen kelders en kruipruimtes tot gevolg kan hebben. Het is zelfs mogelijk dat de bodem gaat bewegen daardoor er scheuren in de huizen kunnen optreden. Voldoende reden om hier als vereniging naar te kijken.Naar aanleiding van het artikel in de Delft op Zondag, heeft de vereniging contact gezocht met andere buurtverenigingen zodat we de krachten kunnen bundelen.

Binnenkort meer de op deze site.

Heeft u hierover zelf een mening, of beschikt u over meer dan gemiddelde kennis, schroom niet, en neem contact op met ons. Dat kan via de mail : info@onzeindischebuurt.nl

Grondwaterakkoord

Samenwerkingsakkoord voorkomt dreigende stijging van grondwaterpeil

DELFT – Grote problemen dreigden toen DSM Gist in 2004 het voornemen bekend maakte om te stoppen met het oppompen van grondwater. Dat zou betekenen dat het grondwaterpeil snel zou kunnen stijgen, met verzakking van gebouwen, lekkende kelders, verzwakte kades en een verminderde kwaliteit van het oppervlaktewater tot mogelijke gevolgen.

Hoogheemraadschap Delfland, de Gemeente Delft, DSM Gist en de Provincie Zuid-Holland sloegen de handen ineen. Dat resulteert, vijf jaar later, in een samenwerkingsakkoord dat aanstaande dinsdag wordt ondertekend.
DSM Gist in Delft pompt al sinds 1916 grondwater op om te gebruiken als koelwater voor de productieprocessen. Vandaag de dag gaat dat om maar liefst 1200 kubieke meter water per uur. In 2004 kondigde DSM Gist aan het oppompen van grondwater drastisch te willen verminderen en later helemaal te willen stopzetten. Al snel na deze aankondiging daagde bij regionale en plaatselijke overheden (de Gemeente Delft, de Provincie en Delfland) het besef dat het stoppen van deze grondwateronttrekking grote gevolgen zou hebben.
(meer…)

Onttrekking grondwater moet worden voortgezet

Er is nieuws op het gebied van grondwateronttrekking. Het lijkt meer een bevestiging van wat we al zo’n beetje wisten.

Onttrekking grondwater moet worden voortgezet

DELFT – Het Hoogheemraadschap van Delfland zet de onttrekking van grondwater voort nadat DSM Gist daarmee ophoudt.

Abrupt stoppen of verminderen van grondwateronttrekking zou nadelige gevolgen kunnen hebben, zoals grondwateroverlast in stedelijke gebieden. De kosten dragen DSM, de provincie Zuid-Holland, Delfland en de betrokken gemeenten gezamenlijk.

DSM, fabrikant van producten voor de voedings- en farmaceutische industrie, gebruikt al sinds 1916 een grote hoeveelheid grondwater maar wil dat stopzetten. Na uitvoerig overleg in de verenigde vergadering heeft Delfland ingestemd met de overname van de grondwateronttrekking van DSM.

Het waterschap houdt de grondwateronttrekking in de gaten en beoordeelt uiterlijk medio 2013 de situatie opnieuw. De gemeenschappelijke regeling gaat na 2014 in.

Bron: Algemeen dagblad

Onderzoek naar oplossing voor grondwaterproblematiek

Het moet niet gekker worden : in het gebied tussen Den haag en Rotterdam zou de grondwaterstand met enkele meters stijgen. In de Indische buurt ligt de grondwaterstand op ongeveer 1,5 meter diepte. Het wordt tijd om de officiële bronnen te raadplegen.

DELFT – De gemeente Delft krijgt twee miljoen euro van het rijk om een alternatief te vinden voor het oppompen van grondwater bij DSM Gist.

Het water was voor het koelen van ketels, maar door nieuwe technieken is dat niet meer nodig. Als het oppompen stopt, stijgt het waterpeil tussen de Haagse kust en Rotterdam met enkele meters. Daardoor lopen duizenden kruipruimtes over en verzakken monumenten.

Uit voorlopig onderzoek blijkt dat het opgepompte water niet opnieuw gebruikt kan worden om huizen te verwarmen. Het water is hiervoor te zilt. Nu verdwijnt veel van het overtollige water in zee.

Meebetalen

Het nieuwe onderzoek moet duidelijk maken of het water ook buiten het DSM-terrein zonder grote gevolgen uit de grond gehaald kan worden. ‘Locaties zijn er in beeld rond DSM Gist’, aldus wethouder Lian Merkx. De Delftse wethouder kan er nog steeds niet bij dat de provincie in het verleden de beslissing heeft genomen om DSM Gist een vergunning te geven voor het oppompen van water. De regio zit nu met de gevolgen in haar maag.

Merkx is blij dat de provincie toch nog vijf jaar meebetaald aan het oppompen van water. ‘Juridisch gezien hoeven ze niet mee te betalen’. Opvallend is ook dat het hoogheemraadschap van Delfland meebetaalt. Zij vinden dat de provincie helemaal voor haar domme fout had moeten boeten.

Het oppompen van water kost de overheden jaarlijks bijna 2 miljoen euro. De provincie en het hoogheemraadschap betalen elk eenderde. De rest komt voor rekening van Den Haag, Rijswijk en Delft. Voor die laatste gemeente betekent dat de komende vijf jaar een bedrag van 300.000 euro.

Bron : RTV West

Vuilnisophaaldagen